Uyku Tulumu Seçimi

Konaklamalı doğa aktivitelerimizde yanımıza alacağımız ekipmanların başında çanta, ,çadır, mat, tulum olmazsa olmazlarımızdandır. Konforlu ve sorunsuz bir kamp deneyimi için bilgilerimizin yanı sıra doğru seçilmiş ekipmanlarda bir o kadar önemlidir.

Bize sitemiz üzerinden yada İnstagram hesabımız üzerinden sıkça sorulan sorulardan biride uyku tulumu seçimleri hakkında oluyor. Bu konu ile ilgili sizlere yardımcı olması amacı ile uyku tulumu hakkında bir yazı oluşturmaya karar verdik.

Uyku Tulumu Nedir?

Uyku tulumu, bir kişinin dış mekanlarda uyuduğu durumlarda (örneğin kamp yaparken) hafif, portatif yatak takımı olarak işlev gören, bir tüp oluşturmak için bir fermuar veya benzeri bir yöntemle kapatılabilen yalıtımlı bir örtüdür. 

Sentetik veya kuş tüyü yalıtımı sayesinde birincil amacı sıcaklık ve ısı yalıtımı sağlamaktır. Aynı zamanda, rüzgarın soğumasına ve hafif yağışlara karşı da belli bir dereceye kadar koruyan suya dayanıklı veya su itici bir özelliğe sahip olmalıdır.

Ancak bu işlevleri daha iyi yerine getirmesi için uyku tulumuna ek olarak genellikle bir çadır kullanılır. Alt yüzey ayrıca bir miktar yastıklama sağlar, ancak genellikle bu amaç için ek olarak bir uyku pedi veya kamp kampet kullanılır. Bir uyku tulumunun alt yüzeyi orta derecede su itici olabilir, ancak nemli zemine karşı koruyucu olması için genellikle plastik bir muşamba veya zemin örtüsü kullanılır.

Uyku Tulumunun Kullanım Prensibi:

Uyku tulumlarının kullanım mantığı, vücudumuzun ürettiği ısıyı hapsederek dışardaki hava ile arasında yalıtım sağlamaktır. Bu mantık doğrultusunda uyku tulumunda aranacak özelliklerde kendini ortaya koymaktadır.

Sıcaklık Dereceleri:

Avrupa standartlarına göre uyku tulumları 4 farklı sıcaklık derecesi vardır. 

• Üst limit (upper limit)

Başlık ve fermuar açık, kollar dışarıda bir uyku tulumu içinde aşırı derecede terlemeden uyuyabileceği ısı değerini gösterir.

• Konfor (comfort)

Fermuar ve başlık kapalı bir uyku tulumu içinde  rahat ve konforlu bir biçimde uyuyabileceği ısı değerini gösterir.

• Alt limit (low limit)

Ortalama 8 saat boyunca, cenin pozisyonu tabir edilen kıvrık vücut formu ile uyanmadan uyuyabileceği ısı değerini gösterir.

• Extreme

Vücut ısısı 35 derecenin altına düşmeden ortalama 6 saat uyuyabileceği ısı değerini gösterir.

Bazı uyku tulumlarında bu değerler şu şekilde ifade edilir:

• Upper limit 
• Tmax, 
• Comfort 
• Tcomfort
• Lower Limit 
• Tlimit
• Extreme
• T extreme

Derecelerin rakamsal değeri kadın- erkek olarak da cinsiyete göre değişkenlik gösterebilir.

• Kadınlar için üretilen uyku tulumları 

Standart ve Uzun boy olmak üzere iki boyda satışa sunulur. Standart modeller 168 cm.’e kadar, Uzun modeller ise 183 cm.’e kadar boy uzunluğuna sahip kadınlar için uygundur. Kadınlar için üretilen uyku tulumlarının, erkekler için olan modellere oranla, omuz bölgesi dar, kalça bölümü daha geniştir; ayak kısmında ise ekstra ısı yalıtımı vardır.  

• Erkekler için üretilen uyku tulumları 

Kısa, Standart ve Uzun olmak üzere üç farklı boyda üretilirler. Kısa modeller 168 cm.’e kadar Standart modeller 183 cm’e kadar, Uzun modeller ise 198 cm.’e kadar boy uzunluğuna sahip erkekler için tasarlanmıştır. Ayrıca bazı marka ve modellerde 203 cm’e kadar uzun boylu erkekler için üretilen ekstra uzun uyku tulumları da vardır.

Isı Faktörleri:

İlkbahar Mevsimi : (+9 / +5 / -5 °C)

Yaz Mevsimi : (+15 / +9 / +5°C)

Sonbahar Mevsimi : (0 / -5 / -10°C)

Kış Mevsimi : (-10 / -15 / -20°C)

Extreme Şartlar : ( -20 / -25 / -30°C)

Yukarıda verilen değerler ortalama olarak sunulmuştur.

Nelere Dikkat Edilmeli?

• Doğru dolgu maddesinden yapılmış uyku tulumu seçilmeli.
• Uyku tulumu vücudunuzun yapısına uygun olmalı.
• Yapılacak aktiviteye uygun özelliklerde olmalı.

Kullanım Amaçları:

Farklı amaçlar için tasarlanmış uyku tulumu modelleri bulunmaktadır. 

• Çok hafif Yalıtımlı Uyku Tulumları:

Yaz kampı kullanımı veya festival dediğimiz organizasyonlarda kullanılan iç mekan kullanımı için tasarlanmıştır tulumlardır.

• İyi Yalıtılmış Uyku Tulumları:

Soğuk havada kullanım için tasarlanmıştır. Ciddi yürüyüşçüler ve maceracılar için tasarlanan en iyi yalıtımlı ve hafif uyku tulumları, hafif yalıtımlı uyku tulumlarından daha dayanıklıdır.

• Mumya Torbası :

Soğuk havada uyku tulumunun bir alt kategorisi olan mumya torbası, baş için yalıtımlı bir başlığa sahip olduğu için bu şekilde adlandırılmıştır. Bir bivouac (bivy), minimalist, deneyimli yürüyüşçüler tarafından çadır yerine kullanılabilecek bir uyku tulumu için su geçirmez bir kılıftır. 

Bir bivy çantası, sert hava koşulları veya kaybolma nedeniyle akşam karanlığında ani konaklamalarda uyku tulumunun dışını kaplayan bir kılıf olarak tasarlanmıştır.

Uyku Tulumu Malzeme ve Modelleri:

Kuş Tüyü (Kaz Tüyü):

Kaz ve ördek gibi kuşların özellikle göğüs bölgesinden alınan, telek oranı yüksek tüylerden imal edilirler. Bu tüylerin fazlalık oranı uyku tulumunun kalitesini belirler.

Avantajları:

• Hafiftir. Uyku tulumu içindeki tüyler kuru iken yüklendikleri statik elektrik nedeniyle birbirlerini iterler ve kuru havayı aralarında hapsederler bu nedenle sentetik uyku tulumlarının yarısı ağırlığındaki kaz tüyü dolgulu tulumlar daha iyi sıcaklık performansını sağlarlar. 

• Bu tip uyku tulumlarının ısı yalıtımı yüksektir.

• Malzeme gereği rahatlıkla sıkıştırılıp katlanabilirler.

• Doğa yürüyüşlerinde aktivitenin konforlu olmasını sağlar.

• Doğru kullanım ile uzun yıllar kullanılabilir.

Dez Avantajları:

• Kaz ve Ördek tüyü suyu emme özelliğine sahiptir.
• Suyu emen tüylerin kuruması uzun sürer.
• Nemli ortamlarda da ıslanabilirler.
• Çadır dışında ve açık alanlarda kullanılması sağlıklı olmayabilir.
• Malzemesi gereği fiyatları yüksek olabilir.

Sentetik Tip:

Dolgu olarak polyester, silikonlu polyester ve microfiber malzemeler kullanılmaktadır. Diğer uyku tulumu çeşitlerine göre daha ağır bir yapıya sahiptirler.

Avantajları:

• Özellikle nemli ve yağışlı havalarda iyi performans sunarlar.
• Fiyatları Kaz yütü uyku tulumlarından daha uygundur. 
• Fazla sayıda seçenek ve fiyat aralığı mevcuttur.

Dez Avantajları:

• Öncelikle kaz tüyü uyku tulumlarına nazaran daha ağır bir yapıya sahiptirler.
• Sentetik malzemenin özelliğinden dolayı katlandıklarında daha fazla alan kaplarlar.
• Zamanla katlanma ek yerleri yıprandığı için yalıtım özelliğini kaybedebilirler.

 PTFE (Poli Tetra Fluo Etilen):

Teflon uyku tulumu olarakta adlandırılırlar. Dış katmanda kullanılan teflon malzeme, suyu kaydırması sayesinde soğuk havalarda donmayı engellemektedir.

Mumya Tip: 

Baş kısmı dar omuz kısmı geniş ayak kısmı dar olacak şekilde tasarlanmıştır. Isı yalıtımı ve muhafazası yüksektir. Ayrıca kapşon kısmı sayesinde baş kısmını tamamen örtmek mümkündür. 

Kare Tip:

Köşeli hatlara sahip olduğu için bu isimle adlandırılır. Isı yalıtımı mumya tipi uyku tulumlarına nazaran daha az mukamevete sahiptir.

Uyku Tulumunda Fermuar ?

 Uyku tulumlarında farklı fermuar modelleri görmekteyiz. Genellikle uyku tulumunda boyun kısmından başlayarak tulumun alt kısmına kadar inen boydan boya fermuarlar kullanılmaktadır. Bazı modellerde ise yarım fermuar olarak anılan çeşitler kullanılmaktadır.

Az fermuar modeli olan uyku tulumlarında ısı yalıtımının daha etkili olacağı gibi bir durum söz konusudur. Uyku tulumlarının üzerlerinde R ve L harflerinin olduğunu görebilirsiniz. R (Right) yani sağ; L (Left) yani sol anlamına gelmektedir. Bu tanımlar uyku tulumunun fermuar yönünü belirtmek için kullanılır. Bu harflerin amacı iki uyku tulumunu birbirine bağlantısını sağlamaktır. Böylece daha geniş bir uyku tulumu elde edebilirsiniz.

Konuyla ilgili bir çok yazı yada makale bulabilirsiniz. Ancak bizim size bu konu ve daha fazlası hakkında önereceğimiz bir kitap var. HAKA (Hayatta Kalma Okulu) kurucusu Kutsal Zafer Şahin tarafından yazılan Doğada Yapılan Yürüyüşler adlı kitabı okumanızı öneririz. Araştırma ve deneyimlerini topladığı bu kitapta size doğada yapmanız gerekenleri ciddiyetle anlatan ve derinlemesine bir çok konuyu bizlere sunan güzel bir kaynak hazırladığı için kendisine teşekkür ederiz. Gerçekten doğada olmayı sevenlerin edinmesi gereken detaylı bir kaynak.

Kaynaklar:

• Doğada Yapılan Yürüyüşler Trekking & Hiking
• HAKA instagram hesabı
• Kutsal Zafer Şahin websitesi