Bir güneş fırtınası Dünya’yı yok edebilir mi? Hayır. Peki, benzeri görülmemiş bir hasara neden olabilir mi? Kesinlikle evet. Ve NASA, güneş fırtınalarından birisinin yakında Dünya’yı vurmasını bekliyor.
Güneş fırtınaları hakkında bilmeniz gereken her şeyi, hangi hasara neden olabilecekleri ve nasıl hazırlanabileceğiniz de dahil olmak üzere sizlere anlatmaya çalışacağım. Hazırsanız başlıyorum.
Güneş Fırtınası Nedir?
Güneş fırtınası ya da solar fırtına, Güneş’te oluşan füzyon reaksiyonununa bağlı olarak 15 – 20 000 km yükselen alevler olarak tanımlanabilir. Genellikle 11 yıllık döngülerin sonunda büyük patlamalar yaşanmaktadır. Bu olay sonrasında Güneş’ten uzaya enerji kütleleri atılır.
Güneş fırtınaları insanlara veya Dünya’ya direk zarar vermez, ancak ortaya çıkan elektromanyetik darbe elektrik altyapımızı bozabilir ve bizi birkaç ay boyunca elektrik kesintisine sürükleyebilir.
Güneş patlamaları, güneş lekeleri ve koronal kütle püskürtmeleri dahil olmak üzere çok sayıda güneş aktivitesi bu çatı terim altında toplanmıştır ve nadir görülen bir fenomen değildir.
Güneş Fırtınası Etkileri
Güneş aktivitesi meydana geldiğinde, güneş elektrik yüklü parçacıklarını uzaya püskürtebilir ve bazıları doğrudan Dünya’ya yönelebilir. Ana altyapılarımız büyük ölçüde elektriğe dayandığından, bir fırtına ticarete, iletişime ve hatta su kaynakları gibi temel hizmetlere zarar verebilir. Etkiler, günümüzün teknolojiye bağlılığı nedeniyle yıkıcı olabilir.
En belirgin tehdit, yaygın bir elektrik akımı kaybıdır. Böyle bir olay, 1989 yılının Mart ayında, Quebec’in bir güneş fırtınası (1989 Güneş Fırtınası) nedeniyle 12 saatlik bir elektrik kesintisi ile karşı karşıya kaldığı sırada yaşandı.
Güneş fırtınaları, Dünya’ya koronal kitle püskürtmeleri olarak bilinen plazma bulutları gönderir. Bunlar, elektrik akımlarını indükleyerek Dünya’nın manyetik alanını bozma potansiyeline sahiptir ve bu daha sonra Quebec’te olduğu gibi elektrik şebekelerinde kalıcı hasara veya geçici sorunlara neden olabilir.
Elektronik Arızası
Yine bir başka güneş aktivitesi 1859’da kaosa neden oldu. Carrington Olayı (1859 Güneş Fırtınası) olarak anılan bu olay bugüne kadar Dünya’yı vuran en güçlü jeomanyetik fırtınadır.
1989 yılındaki Güneş Patlaması esnasında telgraf operatörlerinin ekipmanlarının kıvılcım çıkarmasına ve yangınlara bile neden olmuştur.
Günümüz toplumu internete ve elektroniğe bağlı olduğu için güneş enerjisinin elektronik aletleri yok etme yeteneğinin özellikle sinir bozucu olduğunu kabul etmemiz gerekiyor. Günümüzde Carrington Olayı tekrar yaşanırsa, uyduların kontrolden çıkmasına bile neden olabilir.
Elektriğin olmadığı bir günün kulağa o kadar da kötü gelmediğini düşünebilirsiniz, ancak ekonomik ölçekte hasara yol açması çok muhtemel. Tek bir günlük kesinti milyar dolarlara mal olabilir ve yıkılan elektrik santralleri ve iletim hatları, şirketler onarım yapana veya yenilerini inşa edene kadar iletişim ve ulaşımın etkileneceği anlamına gelir.
Pusula Sapmaları
Elektrik kesintilerine ve bozulan aletlere ek olarak, güneş aktivitesi de Dünya’nın manyetik alanını bozar. Sonuç olarak, pusulalar doğru yönleri gösteremez. Yanlış okumalar havayollarını, gemileri ve daha fazlasını etkileme potansiyeline sahiptir.
Kuzey ışıkları
Kuzey Işıklarını görmek istiyorsanız, Kuzey Kutbu yakınlarına gitmek zorunda kalmayabilirsiniz. Dünya’nın atmosferine çarpan parçacıklar, kutup ışıklarına benzer hava olaylarına yol açabilir.
1859 Carrington Olayını yaşayan bireyler, muhtemelen muhteşem ışıkların tadını çıkarmışlardır.
Nasıl Hazırlanmalı?
Tipik olarak yaşamı tehdit etmese de, güneş fırtınaları günümüzün elektronik ve internet merkezli dünyasında yıkıcı etkilere sahip olabilir. Ve bir güneş fırtınasının yakın zamanda gezegenimizi vurması beklendiği için hazırlıklı olmanız sizin ve aileniz için en iyisi olur.
Alternatif Enerjiye Sahip Olun
Yapabileceğiniz en akıllıca seçimlerden biri, alternatif bir enerji kaynağı bulmaktır. Jeneratörler elektrik sağlayabilir, ancak güneş veya rüzgar enerjisine yatırım yapmak da akıllıca bir fikir olarak görünüyor.
Elektiriğinizi korumak, günlük olarak güvendiğimiz şeylerin tadını çıkarmanıza olanak tanır:
- Mutfak aletlerinin kullanımı
- Işıklar
- Çamaşır makinesi ve kurutucular
- Tuvaletler (elektrikli pompalı olan karavan tuvaletleri gibi)
Quebec’in elektrik kesintisi sırasında, binlerce insan işte veya evde ısınmadan mahsur kalmıştı.
Elektronik Cihazlarınızı Koruyun
Güneş fırtınaları elektrik şebekesini etkilediğinde, güç dalgalanmalarına neden olabilir. Bu dalgalanmalar elektronik cihazlara zarar verebilir. Değerli eşyalarınızı korumak için evin her yerinde aşırı gerilim koruyucuları yerleştirin.
Özellikle önemli olan bir elektronik cihazınız varsa, onu korumak için bir Faraday kafesi satın almayı düşünebilirsiniz.
Faraday kafesleri, elektromanyetik radyasyonu kafesin dışına dağıtan ancak içindeki içeriği koruyan metal ağ ile kaplı depolama alanlarıdır. Böylelikle sabote edilmesini istemediğiniz nesneleri kafes içerisinde saklayabilirsiniz.
Faraday kafesleri, çantalar dahil çok farklı boyut ve şekillerde bulunur. Kamu hizmeti sunan şirketler bu teknolojiyi hayati ekipman parçalarını güneş patlamalarından korumak için hali hazırda kullanıyorlar.
Kağıt Harita Satın Alın
Bugünlerde kimin elinde kağıt haritalar var? Elektronik aletlerin ve uyduların çalışmaması, seyahatin çok daha karmaşık hale geldiği ve nereye gideceğimizi bize söylemesi için GPS’e güvenemeyeceğimiz anlamına geliyor.
Kağıt haritalar ucuzdur ve saklanması kolaydır, bu nedenle en azından yaşadığınız bölge için bir tane satın almayı ve topografik harita okumayı öğrenmeyi düşünün.
Acil Durum Malzemelerine Sahip Olun
Elinizin altında bir acil durum kiti bulundurun. Bu kitin içerisinde bulunması gerekenler:
- 72 saat yetecek kadar yemek ve su
- Piller
- İlaçlar
- Bir ilk yardım seti
- Kibrit / Çakmak
- Önemli belgeler ve bir miktar nakit
- Fenerler
Elektrik şebekesinin uzun bir süre hizmet dışı kalması pek olası olmasa da, bu bir olasılıktır. Ayrıca, acil durum kitlerinin size doğal afetlerde ve diğer durumlarda yardımcı olabileceğini de unutmayın.
Elinizde Nakit Bulundurun
Bir elektrik kesintisi sırasında bilgilerinizi ve paranızı elektronik ortamda saklıyor olmanız risklidir. Bankalar hassas veriler için yedekleme sistemleri kullanıyor olsa da bu yöntemlerin çoğu internet temellidir ve tekrar ulaşılabilir olması zaman alabilir.
Hesap bilgilerinizin kaybolması ihtimali veya ulaşabilmenin zaman alabileceği için bir miktar nakit para bulundurmak yararınıza olacaktır.
NASA’ya Dikkat Edin
NASA ve diğer kuruluşlar, yakın dönemde daha fazla güneş aktivitesi olacağını çok iyi biliyor. Güneş fırtınası 2020 ihtimali ve diğer faaliyetleri sezdiklerinde bu bilgileri paylaşırlar. Güneş fırtınası ne zaman sorusunun cevabını merak ediyorsanız uzay ajansları sizlere olası durumları birkaç gün evvel verecektir.
Parlak yıldızımızın ne yaptığını görmek için kontrol edin, böylece hangi zamanlarda kesinti bekleyeceğinizi bilebilirsiniz.
Hazır mısın?
Bir güneş fırtınası evinizi yok etmez (belki), ancak tüm dünyada panik ve tahribat yaratabilir. Hazırlıklı olun ve ihtiyacınız olan eşyaları alın.
