Amazon Ormanları

Amazon Ormanları, bir diğer adıyla Amazon Yağmur Ormanları, gezenin en büyük tek parça halindeki ormanlık alanını oluşturmakta. Öyle ki sınırları Güney Amerika kıtasında bulunan Peru, 12.8 Venezuela %6.1 , Ekvator, Kolombiya %7.1, Guyana %3.1, Bolivya %7, Surinam %2.5, Fransız Guyanası %1.4 ve yarısından çoğu (%58.4)  Brezilya’da olmak üzere 9 ülkeye kadar uzanmakta.  Bu alan dünyanın toplam yüz ölçümünün %6’sına takrip etmekte. Yani içine tam 7 Türkiye’yi sığdırabilecek büyüklükte. Bu devasa yağmur ormanlarında toplamda 400 milyarın üzerinde ağaç olduğu tahmin ediliyor. Bu ormanların içinde gizlenmiş, birbirinden farklı dili konuşan 350 kabile ve dünya üzerinde yer alan toplam kuş türlerinin %20’si burada yaşamakta. Bu kabilelerden en büyüğü 20 bin kişilik Yanomani kabilesidir. Ancak Amazon yağmur ormanı, sadece yerel kabileler ve kuşlar için değil, aynı zamanda dünyanın geri kalanı için ekolojik hizmetlerin bir deposu olarak kabul edilmektedir. Büyüklük ve çeşitlilik açısından elimizde kalan tek yağmur ormanı olduğunu da düşünürsek elimizde kalan en büyük değerlerden birisi olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır.

Amazon Ormanlarında sıcaklık yıl boyunca yüksektir. Amazon’un durgun sularında yetişen nilüfer çiçekleri 3 metreden fazla uzunluğa erişebilir. Ormanlık alandaki ağaçlar öylesine sıktır ki, yağmur damlaları ilk on dakika boyunca toprağa düşmez. Dünyadaki oksijenin %20’sini üreten orman, dünyanın en büyük yılan türü olan anakondaya da ev sahipliği yapmaktadır. El değmemiş ormanlık alanda yetişen ağaçların %70’i anti kanserojen özelliğe sahip doğal bir ilaç özelliği taşır. Dünyanın en büyük nehri olarak bilinen ve 3,976 km boyunca devam eden Amazon nehrinin yanı sıra, yaklaşık 4 km yer altında bulunan bir başka nehir akmakta. Peru’daki kar sularının yaz mevsiminde erimeye başlamasıyla nehir 9 ila 13 metre kadar yükselebilmekte.

Amazon Ormanları Nerede Bulunur?

5.5 milyon km ²ile dünyanın en büyük yağmur ormanları olan Amazon Ormanı nerede?  Güney Amerika kıtasının kuzeyinden başlayarak güneyine kadar yer alan geniş bir alana yayılı olan havza, kıtanın yarısından çoğunu kaplamaktadır. Bu alan 9 ülke sınırları içerisinde yer almaktadır ve eğer Amazon ormanları bir ülke olsaydı, dünyanın en büyük 9. Ülkesi konumunda yer alırdı. Bu alan Türkiye’nin 7 katı büyüklüğe eş değerdir.

Amazon Ormanlarını Bekleyen Tehlike

Amazon ormanlarını bekleyen tehlikelerin tümü insan eliyle oluşan zararlardan ötürü gerçekleşmekte. Amazon ormanlarında her yıl ortalama 2.700 milyon dönümlük ağaçlık alan yok olmakta. Yok olmanın başlıca sebepleri sırasıyla

• Bilinçsiz sığır çiftçiliği
• Endüstriyel palmiye yağı üretimi
• Amazon orman yangınları

Amazon ormanlarındaki kayıp her 20 dakikada bir futbol sahasına eşit gelecek düzeydedir.

1. Sığır Çiftçiliği: 1960’lardan bu yana Amazon Havzası'nın sığır sürüsü 5 milyondan 70-80 milyonun üzerine çıktı. Amazon ormanının yaklaşık % 15'i değiştirildi ve ormansızlaştırılmış alanların yaklaşık% 80'i otlaklarla kaplandı (yaklaşık 900.000 km2). Sığır genişlemesi, Doğu Brezilya Amazonu'ndan (Maranhão ve Pará Eyaletleri), Güney Brezilya Amazon'u (Tocantins Eyaletleri, Mato Grosso ve Rondônia) ve Bolivya yağmur ormanları boyunca, "Ormansızlaşma Arkı" nın yeni tarımsal sınır bölgelerinde meydana gelmekte.

• Endüstriyel palmiye yağı üretimi: Uzmanlar, Brezilya'nın palmiye yağı devi olma hırsının, eğer hareket dikkatlice yönetilmezse yıkıcı sosyal ve çevresel etkilere sahip olabileceğini söylüyor. Brezilya'nın palmiye yağı genişlemesi, palmiye yağı tarlalarına uygun alanların haritasını çıkarmak ve çiftçilere mahsulü yetiştirmeye başlamak için finansman sağlamak için bir program başlatan eski Cumhurbaşkanı Luiz Inácio Lula da Silva hükümeti altında 2010 yılına dayanıyor. Palmiye yağı faaliyetleri yıllık binlerce hektara kadar çıkmış durumda ve eğer tedbir alınmaz Brezilya yağmur ormanlarını büyük bir tehlike beklemekte.

• Amazon Orman Yangınları: Brezilya'nın uzay araştırma merkezi göre, Amazon orman yangınlarının %99'u kazara veya kasıtlı insan müdahalesi nedeniyle meydana geliyor. Ayrıca bu yıl Amazon'daki orman yangınında geçen yıla göre %80 artış görüldüğü tahmin ediliyor. Ağaçların, atmosferdeki kirletici seviyelerini düşürmede çok önemli bir rol oynadığı açıktır. Geçtiğimiz yüzyılda, insanlar atmosfere büyük miktarda karbondioksit saldılar ve bu da iklim değişikliği ve küresel ısınma gibi felaket sonuçlara yol açtı.

Amazon Yağmur ormanlarındaki yangınlardan ötürü karbon salınımı %30 seviyesinde artış gösterdi. Bu sadece Güney Amerika kıtasını etkileyen bir durum değil, tüm dünyanın kaderini değiştirecek bir döngüye sebep olacaktır.

G 7 Ülkeleri:

• G7 ülkeleri, Amazon ülkelerine orman yangınıyla savaşmaları için yardım etmek üzere 20 milyon dolar bağışta bulunma sözü verdiler.
• Bu ülkeler ayrıca Amazon yağmur ormanlarını korumak için uzun vadeli küresel bir girişim başlatmayı kabul ettiler.
• Bu plan, ormansızlaşma oranının azaltılmasını ve Amazon yağmur ormanlarının ağaçlandırılmasının teşvik edilmesini içerecektir.
• Çevreciler, Brezilya Devlet Başkanı Bolsonaro'nun politikalarını Amazon'daki orman yangınının kötüleşen durumundan sorumlu tutmakta.
• Hem Fransa hem de İrlanda, Başkan Bolsonaro'nun tutumunu değiştirmemesi halinde Brezilya ve diğer Brezilya ve diğer üç Latin Amerika ülkesiyle AB ticaret anlaşmasını bloke etmekle tehdit etmekte.
• Brezilya cumhurbaşkanı, G7 ülkelerinin 20 milyon dolarlık yardım teklifini reddederek bu tehdide karşı çıktı.
• Ancak, bu siyasi gerilimlere rağmen, birçok uzman G7'den sağlanan fonların acil krizi çözmek için yeterli olmadığına inanıyor.

Amazon Ormanları Hakkında İlginç Bilgiler

Amazon ormanları dünyada sırrı çözülememiş pek çok bilgiye ve canlıya ev sahipliği yapmakta. Öyle görünüyor ki tüm bu bilgilerin hepsi hakkında bilgi toplayabilmek şu an için imkânsız. Ancak bugüne kadar pek çok bilgi sahibi olabilmiş durumdayız. İşte Amazon Ormanları Hakkında İlginç Bilgileri:

1. Son 10 yılda Amazon Ormanlarında 400’ün üzerinde yeni bitki ve hayvan keşfi yapıldı. Ancak hala keşfedilmeyi bekleyen binlerce tür olduğu tahmin edilmekte.
2. Afrika’da bulunan Sahra çölünün kumu, Amazon’da bulunan ağaçların beslenmesinde büyük bir rol oynar.
3. Amazon ormanları dünya hayvan çeşitliliğin yarısına ev sahipliği yapmakta. Bunların içerisinde 2,5 milyon böcek, 2 binden fazla kuş ve memeli türü, 2200 tür balık ve 130 binden fazla omurgasız yer almaktadır.
4. Amazon ormanları dünyamızın mevcut ekosistemini korumaktadır.
5. Amazon ormanları yıl boyunca yeşil kalır.
6. Amazonda dış dünyanın varlığından haberdar olmayan ilkel kabileler bulunmakta.
7. 6,7 milyon km2'lik kara kütlesine yayılan Amazon, dünyada kalan en büyük tropikal yağmur ormanıdır.
8. Hindistan'ın iki katı büyüklüğünde ve dünyanın bilinen biyolojik çeşitliliğinin en az%10'una ev sahipliği yapmaktadır.
9. Amazon Yağmur Ormanı, Amazon Havzası'nın yaklaşık 2.720.000 mil karesini kaplar.
10. Amazon Yağmur Ormanı, Dünya yüzeyinin yaklaşık%6'sını kaplar.
11. Amazon yağmur ormanı arazisi gerçekten verimli değil.
12. Amazon'da dili son derece benzersiz görünen 350 üye kabile var.
13. Amazon Yağmur Ormanı'nda yaklaşık 400 milyar ağaç var.
14. Dünyadaki kuş türlerinin beşte biri Amazon Yağmur Ormanlarında yaşıyor.
15. 11. Amazon yağmur ormanları tüm yıl boyunca sıcaktır.
16. mazon'daki ormansızlaşma oranı, her dakika 20 futbol sahası kaybına eşittir.
17. 15. Ormanın ağaçları o kadar yakındır ki yağmurun yere ulaşması yaklaşık 10 dakika sürer.
18. Amazon yağmur ormanı, Dünya'daki oksijenin yaklaşık %20'sini üretir.
19. Her yıl yaklaşık 2.700 milyon dönüm yağmur ormanı yakılmaktadır.
20. Yağmur ormanlarında, bitkilerin% 70'inin antikanser özelliklere sahip olduğu bulunmuştur.
21. Amazon'un kelebekleri, yaşamsal mineral sodyum için Kaplumbağa gözyaşları içer.
22. Su deşarj hacmi bakımından en büyük 8 nehirden Amazon Nehri, diğerlerinin toplamından daha büyüktür.
23. Amazon ormanı her yıl metre kare başına 2,7 metre yağmur alır.
24. Amazon yağmur ormanlarından elde edilen en az 120 tür ilaç bulunur.
25. Amazon’un en büyük şehri Peru Iquitos'a yalnızca nehir ve hava yoluyla ulaşılabilmektedir.
26. Amazon yağmur ormanlarında en yaygın ağaç Euterpe Precatoria'dır.
27. Amazon Yağmur Ormanı bir ulus olsaydı, dünyanın dokuzuncu en büyük ülkesi olurdu.
28. Dünyanın beşte biri tatlı suyu Amazon havzasında bulunmaktadır.
29. 1,6 milyar insan geçimini Amazon Ormanlarından sağlamaktadır.