Su Dezenfeksiyonu Nasıl Yapılır?

Su dezenfeksiyonu yapamazsanız, temiz suya ulaşmanın zor olduğu vahşi doğa şartlarında bushcraft aktiviteleriniz sırasında su kaynaklı hastalıklara açık hale gelebilirsiniz. Bu makalemizde doğada acil durumlarda suyu nasıl içilebilir hale getireceğinizi konuşacağız. İyi okumalar.

Temiz içme suyuna ulaşmanın doğada her zaman kolay olmadığının farkında olmakla birlikte nasıl temiz içme suyuna ulaşabileceğinizden biraz bahsetmek istiyorum .

Su Kirlenmesi

Su için beş temel kirletici madde vardır;

• Bulanıklık
• Virüsler
• Bakteriler
• Parazitler
• Kimyasallar

Şu ana kadar doğada kolayca kullanabilmemiz için geliştirilmiş olan arıtma sistemleri ve tekniklerinden hiçbirisi yeterli arıtma işlemini sağlayamamaktadır, birbirleri ile ilişkili ve destekleyici şekilde kullanılması gerekmektedir.

Bulanıklık

Suya toprak, organik ya da inorganik partikül karışması ile saydam şeklini kaybetmesidir.

Bulanık bir su ile uğraşmamak için en kolay yol suyun takip edilmesi, bulanıklaşmaya başladığı yerden önceki bir kesimden alınıp kullanılması olsa da bu çoğu zaman mümkün olmaz.

Bulanık bir su kullanmak zorunda kalırsanız onu yapacağınız basit bir filtre sisteminden ya da başka bir yazımızda anlattığımız Millbank Torbası kullanarak bu partiküllerden kurtulabilirsiniz.

Yapacağınız filtre ile çoğu biyolojik ve inorganik ajanı sudan uzaklaştırabilirsiniz ancak filtrelemeye dirençli ajanlar olabileceği için filtrasyon işleminden sonra su direk içilmemeli, başka bir arıtma işlemi ile kombine edilmelidir.

Virüsler

Hepatit A, Hepatit E, Polio (çocuk felci), Enterovirüs, Norovirüs gibi virüsler kirli sularda bulunabilir ve basit filtrasyon sistemlerinden geçebilir, kaynatma ve kimyasal su dezenfeksiyonu yöntemleri ile yok edilebilir.

Bakteriler

Tifo, dizanteri, gastroenterit gibi hastalıklara yol açan bakteriler kirli sularda bulunabilir ve basit filtrasyon işlemlerinden geçebilir, kaynatma ve kimyasal su dezenfeksiyonu yöntemleri ile yok edilebilir.

Parazitler

Cryptosporidium ve Giardia gibi virüsler kirli sularda bulunabilir ve basit filtrasyon işleminden geçebilir, kaynatma ve kimyasal su dezenfeksiyonu yöntemleri ile yok edilebilir.

Kimyasal Maddeler

Böcek ilaçları, kimyasal gübreler, ağır metaller tarım alanlarından kolayca su kaynaklarına geçebilir ve ancak sadece karbon filtresi kullanılarak arındırılabilir.

Su Dezenfeksiyonu ve Su Arıtılması

Dezenfeksiyon, zararlı patojenlerin uzaklaştırılması veya yok edilmesi anlamına gelir, eğer ormanda elinizde ateşten başka bir şey yok ise su dezenfeksiyonu için kaynatma etkili bir seçenektir.

İdeal bir arıtma sistemi

• Olası tüm ajanlara etkili olmalı,
• Hızlı olmalı,
• Kullanımı kolay olmalı,
• Kullanıcısına zarar vermemelidir.

Su dezenfeksiyonu için çeşitli yollar vardır. Birçok yöntem ile suyu dezenfekte edebilirsiniz, ancak Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezleri (CDC) en iyi yöntem olarak kaynatmayı önermektedir.

Çamurlu, Bulanık Suyu Arındırma

Var ise su, temiz bir beze dökülerek altından toplanmalı, temiz bir bez elimizde yok ise kıyafetlerimizden uygun bir parça bu işlem için kullanılmalıdır.

Elde edilen daha az bulanık olan su daha sonra taş, toprak ve en son olarak da karbondan (kamp ateşinizden kalan kömür gibi) oluşan basit bir filtre sisteminden geçmelidir.

Kömür bu basit filtre sistemi içerisinde suyun kötü kokusunu ve tadını azaltmada en etkili parçadır.

İngiliz ordusu uzun yıllar boyunca çamurlu ve bulanık suları arındırabilmek için taşıması kolay, etkili bir metot olan kanvas kumaşından yapılan Millbank Torbasını kullanmıştır.

Arındırılmış Suyun Sterilize Edilmesi

Filtrelenip berrak hale getirilen su içilmeden önce sterilize edilmelidir.

Başlıca su sterilizasyon yöntemleri

• Hazır Filtreler
  • Bakınız; Lifestraw
• Kaynatma
• Kimyasal Ajanlar

Hazır Filtreler

Bulanıklığı arındırılmış olan su LifeStraw ve Sawyer gibi kolay taşınabilir hazır filtreleme sistemleri ile direkt olarak içilebilir.

Hazır Su Arıtma Filtreleri

Yapılan araştırmalar filtrelerin teste tabi tutulan 106 bakteri türünde %99.9999, 104 virus türünde %99.99, ve 103 parazit türünde %99.99 filtrasyon sağlamıştır.

Bu filtrelerin kullanımında önemli olan noktalar üretici talimatlarına uyulması, su akışının doğru uçtan girmesi ve belirlenmiş olan toplam filtrasyon hacimlerine dikkat edilmesidir.

Kaynatma

Sterilizasyon için doğada en kolay uygulanabilecek yöntemdir. Su içerisindeki virüs, bakteri ve parazit kistleri gibi yaygın mikroorganizmaların çoğu kaynatma işlemi ile öldürülebilir.

Kaynatma işleminde ideal olan suyun köpürdüğü sıcaklığa gelmesini beklemektir. Suyun kaynaması ile mikroorganizmalar kısa sürede ölse de 60 °C gibi düşük sıcaklıkların uzun süre uygulanması ile de bu etki sağlanabilir. Ancak termometre kullanamayacağımız için suyun kaynama noktasına kadar ısıtılması bizler için değerlendirilebilir bir nokta oluşturmaktadır.

CDC’ye göre, suyu deniz seviyesinde bir dakika kaynatmak, Giardia ve Cryptosporidium (çamaşır suyuna bile dirençli olan), E. coli, Salmonella, Shigella gibi bakteriler ve protozoonları “öldürmede yüksek etkinliğe” sahiptir.

Suyun kaynama sıcaklığına ulaşması ile bakteriyel sporlar haricindeki mikroorganizmalar birkaç saniye içerisinde ölmekle birlikte yeterli zaman ve yakacak var ise su kaynama sıcaklığına ulaştıktan sonra en az 1 dakika daha kaynatma işlemine devam edilmelidir.

Ayrıca su dezenfeksiyonu için deniz seviyesinde bir dakika su kaynatma işlemini yapmanız yeterli iken deniz seviyesinden her 1.000 feet (305 metre) yüksek rakım için ek bir dakika daha kaynatmanız uygun olacaktır.

Kaynatma işleminde ağzı kapalı bir pişirme kabı kullanılır ise hem daha az yakıt ve zaman kullanılır hem de daha az buharlaşma olacağı için daha fazla su elde edilebilir.

Kimyasal Ajanlar

Suyun sterilize edilmesinde iyot ve klor kullanılabilen kimyasal maddeler olup ticari olarak hazır formları outdoor mağazalarında satılmaktadır. Bulanık ve çamurlu sular içerisinde yer alan maddeler bu ajanlara bağlanabileceği için ancak su filtre edildikten sonra kullanılmalıdır.

Kimyasal ajanlar kullanılırken amaç en az miktarda kullanarak tüm mikroorganizmaları öldürmek olmalıdır.

Suyu steril etmek için kullanılan klor ve iyot preparatları yeterli yoğunlukta ve sürede kullanıldığında benzer etkiye sahip olup sterilizasyon açısından birbirlerinden üstün değillerdir. Kimyasal ajanların kullanımı elinizde bulunan formun yoğunluğuna göre değişebileceği için doz için ürünün kullanım kılavuzu ve etiketi üzerinde yer alan talimatlara uyun.

Klor

• Tablet veya damla olarak kullanılabilir.
• Kireçli ve alkali sularda etkisi azalabilir.
• İyota göre daha uzun bekleme zamanı vardır.
• İyot alerjisi olanlar ve tiroid hastalığı olanlar kullanabilir.
  • Satın almadan ve kullanmadan önce alerjiniz, gebeliğiniz veya herhangi bir hastalığınız ya da şüpheniz var ise doktorunuza başvurun.

İyot

• Tablet, damla ve reçine olarak kullanılabilir.
• Alkali sularda kullanılabilir.
• Klora göre daha hızlı etki gösterir.
• İyot alerjisi olanlar, gebeler, gebelik şüphesi olanlar ve tiroid hastalığı olanlar kullanmamalıdır.
  • Satın almadan ve kullanmadan önce alerjiniz, gebeliğiniz veya herhangi bir hastalığınız ya da şüpheniz var ise doktorunuza başvurun.

Kimyasal ajanlar kullanıldıktan sonra kimyasallardan arındırmak ve dirençli olabilecek mikroorganizmalardan arındırmak amacı ile ürün kullanım talimatı ve/ya etiketinde belirtildiği şekilde seramik ya da karbon filtre kullanmanız gerekecektir.

Kimyasal olarak arındırılmış olan suyun tadını iyileştirmek için yapılabilecek işlemler;

• Sodyum tiyosülfat, askorbik asit ile kimyasalın nötrolizasyonu,
• Kimyasalın karbon ya da seramik filtreden geçirilmesi,
• Suyun bir süre güneş ışığına maruz bırakılması.

UV Işığı

Bulanıklığı arındırılmış olan suyun dezenfeksiyonunu sağlamak için UV ışığı kullanılabilir. UV ışığı su içerisindeki virüsleri, bakterileri ve parazit ookistlerini öldürmek amacı ile kullanılabilir.

Yeterince arındırılmış suyu UV ile sterilzie etmek için kullanım teknikleri;

• Taşınabilir UV kaynağı (el feneri ebatında) kullanılabilir,
• Su açık havalı bir günde 2 gün güneş ışığı altında bırakılabilir.